Border News Agency
မင်းပြား၊ မေ ၁၁။
အာရက္ခတပ်တော်ထိန်းချုပ်ထားတဲ့မင်းပြားမြို့နယ်၊ ဖားပြိုကျေးရွာမှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့သက်ငယ်မုဒိမ်းမှုနဲ့ လူသတ်မှုကျူးလွန်ခံရတဲ့ ကလေးငယ်အတွက် တရားမျှတမှုရဖို့ အာရက္ခဒေသရှိအရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက မေလ ၁၁ ရက်၊ ဒီနေ့မှာ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
အဲဒီဖားပြိုကျေးရွာမှာ ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့က အသက်ကိုးနှစ်အရွယ်အမျိုးသမီးငယ်တဦးမုဒိမ်းကျင့်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် ပြစ်မှုကျူးလွန်ထားသူကိုထိရောက်ဟန့်တားနိုင်တဲ့ပြစ်ဒဏ်တွေပေးသင့်တယ်လို့ အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ရှေ့နေတွေက ဆိုကြပါတယ်။
“မုဒိမ်းမှုတွေကို ဥပဒေအရတော့ ထိရောက်ဟန့်တားနိုင်အောင်ပြစ်မူပြစ် ဒဏ်တွေကို ပေးသင့်တယ်။အခုလက်ရှိမှာလည်း ဥပဒေမှာ မုဒိမ်းမှုဆို ထောင် ဒဏ်ဘယ်လောက်ဆိုပြီးတော့ အတိအ ကျရှိတာပေါ့နော်။ မုဒိမ်းမှုကျူး လွန်သူကို သက်သေခိုင်မာရင် ပြင်းထန်တဲ့ အ ရေးယူမှုလုပ်သင့်တယ်။ မုဒိမ်းမှုတွေကို တခါတလေမှာ လူအခွင့်အရေးတွေနဲ့ တိုင်းတာပြီးတော့ ထောင်ဒဏ် နှစ် ၂၀ ပေးတာပေါ့။ နှစ် ၂၀ ဆိုရင် လူတယော က်ရဲ့အကျင့်စာရိတ္တကိုကောင်းကောင်းပြုပြင်နိုင်တယ်။နောက်ထပ်ပြစ်မှုတွေ မကျုးလွန်အောင်သွန်သင်နိုင်တယ်ဆိုပြီး ဥပဒေကသတ်မှတ်တာပေါ့နော်။” လို့ ရှေ့နေအမျိုးသမီးတဦးက Border News Agency ကို ပြောပါတယ်။
အဲဒီဖြစ်စဥ်ဟာ လူမဆန်တဲ့လုပ်ရပ်ဖြစ်တာကြောင့် ကျူးလွန်ခံရတဲ့ကလေးနဲ့ မိသားစုဝင်တွေသာမက အဖွဲ့အစည်းတွေကိုပါခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ရာဇဝတ်မှုတခုဖြစ်တာမို့ အာရက္ခဒေသကပြည် သူလူထုကိုလည်း ခြိမ်းခြောက်နေသလို ကိုယ့်ကျင့်တရားလည်းဆိုးရွားစေတ ယ်လို့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဆိုကြပါတယ်။
အာရက္ခဒေသရဲ့အေးချမ်းလုံခြုံတဲ့ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းအတွက် ဘယ်ကလေးသူငယ်မဆို အကြမ်းဖက်မှုမျိုးတွေမကြုံတွေ့သင့်တာကြောင့် အာရက္ခပြည်သူ့တော်လှန်ရေးအစိုးရရဲ့ တရားစီရင်ရေးမှာတာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေကို တောင်းဆိုလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် သက်ငယ်မုဒိန်းမှုတွေအပါအဝင် မုဒိန်းမှုကျူးလွန်သူတွေကို အပြင်ထန်ဆုံးပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ပေးဖို့အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေ၊အမျိုးသမီးတွေက တောင်းဆိုနေကြပါတယ်။
“ကျွန်မအနေနဲ့ကတော့ မုဒိမ်းမှုနဲ့ ပတ် သက်ပြီးကျူးလွန်တဲ့သူတွေကို ပြင်းပြ င်းထန်ထန်အရေးယူသင့်တယ်လို့ထင်ပါတယ်။ဥပဒေကြောင်းအရကတော့ လက်ရှိမှာ ULA ဖက်ကနေ သုံးနေတဲ့ ဥပဒေကလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြစ် မှုဆိုင်ရာဥပဒေတွေနဲ့သိပ်ကွာခြားမှုမရှိသေးတာတွေ့ရပါတယ်။မုဒိမ်းမှုကို ဥပ ဒေအရ ပုဒ်မ ၃၇၆ နဲ့ ကိုင်ပြီးတော့ အခုက လူသတ်မှုပါပါတယ်ဆိုတော့ ကျူး လွန်သူကို သေဒဏ် ဒါမှမဟုတ် တသ က်တကျွန်းအနေနဲ့ ပြစ်မှုချလို့ရပါတ ယ်။အခုရက်ပိုင်းက ဖြစ်သွားတဲ့ ကိစ္စမှာဆို Rape လုပ်ပြီးမှ လူသတ်မှုကျုးလွန်တာဖြစ်လို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန်အနေနဲ့ချမှတ်လို့ရပါတယ်။” လို့ ရခိုင်ကျော င်းသူတဦးက Border News Agency ကို ပြောပါတယ်။
အဲဒီဖားပြိုရွာသက်ငယ်မုဒိန်းမှု၊လူသ တ်မှုကို ဘက်မလိုက်ဘဲ အချိန်နဲ့တပြေးညီစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ပြီး ပြစ်မှုကျူးလွန်သူကို ဖော်ထုတ်ကာ ပြစ်မှုလျော့ပေါ့လွတ်ငြိမ်းခွင့်မရှိဘဲ ဥပဒေအောက်မှာ အကြီးမားဆုံးပြစ်ဒဏ်တွေနဲ့အရေးယူပေးရန်တောင်းဆိုကြပါတယ်။
အဲဒီအပြင် ကျူးလွန်ခံရသူ၊သူ့မိသားစုဝင်တွေအတွက် လူမှုတရားမျှတမှုရရှိရေးအာမခံစီရင်ချက်ချမှတ်ပေးပြီးအာရက္ခဒေသနေ အမျိုးသမီးတွေ၊ ကလေးသူငယ်တွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုကျူး လွန်တာတွေ နောက်မဖြစ်ပွားရအောင် ထိရောက်စွာကာကွယ်တားဆီးပီးတဲ့လုပ်ငန်းစဥ်တွေချမှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုကြပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစ ည်းတွေ၊အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေ၊ ကျားမရေးရာဆောင်ရွက်နေကြသူတွေက အာရက္ခပြည်သူ့တော်လှန်ရေးအစိုးရမှာ လိင်ပိုင်းဆိုင်အသိပညာပေးမှုတွေပြု လုပ်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ထောက်ပြကြပါတယ်။
“အသက်အရွယ်လျော်ညီတဲ့လိင်အသိပ ညာပေးမှုဆိုတာက ဥပမာအနေနဲ့က လေးသူငယ်တွေကို လူစိမ်းတွေကထိတွေ့ကိုင်တွယ်ခွင့်မပေးရဘူး။ကိုယ်ပိုင်
အင်္ဂါတွေဟာ ဘယ်နေရာတွေလည်းဆိုတာကိုပြောပြတာတွေ၊လူစိမ်းတွေခေါ်ရင်လည်းမလိုက်ဖို့ပြောပြထားတာတွေ ၊ကိုယ်ပိုင်အင်္ဂါကို တပါးသူတွေလာကို င်ရင်ခွင့်မပြုဖို့၊ငြင်းဆန်ဖို့၊အော်ဟစ်အ ကူအညီတောင်းဖို့၊ပြေးဖို့စတဲ့နည်းလ မ်းတွေကို သင်ပြထားတာမျိုးပါ။” ကျား မရေးရာသင််တန်းဆရာကိုမင်းစောက Border News Agency ကို ပြောပါတ ယ်။
ဒီဖြစ်ရပ်ဆိုးကိုလျစ်လျူမရှုဘဲ စစ်မှန်တဲ့တာဝန်ခံမှု၊ တရားစီရင်မှုနဲ့ တရားမျှတမှုတွေကို အာရက္ခပြည်သူ့တော်လှန်ရေးအစိုးရက ယူဆောင်ပေးဖို့မျော်လင့်တယ်လို့လည်း အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဆိုကြပါတယ်။
အဲဒီမုဒိမ်းကျင့်သတ်ဖြတ်ခံရမှုနဲပတ် သက်ပြီး အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေအ နေနဲ့ ဝမ်းနည်းကြွေကွဲရတယ်လို့လည်း ဆိုကြပါတယ်။
အဲဒီတောင်းဆိုမှုတွေကို Rakhaing Womens Initiative Organization (RWIO)၊Women Generation (WG)၊ Purple World၊Ann Women Generation၊We Are One၊Center for Social Research and Development (CSRD)၊ Arakkha Foundation၊ All Arakan Youth Organizations Netw ork (AAYON)၊Mrauk-U Youths Association (MUYA)၊Generation၊ Indigenous Social Development Organization (ISDO)၊ Mongbra Youth Association က စုပေါင်းထုတ်ပြန်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
