အာရက္ခတပ်တော်သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားတဲ့နယ်မြေတွေမှာ အာရက္ခပြည်သူ့တော်လှန်ရေးအစိုးရအဖြစ်အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားတွေ ဖော်ဆောင်နေပြီး အာရက္ခပြည်သူတွေဘေးကင်းလုံခြုံရေးအပါအဝင် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးကိုလည်း ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေတယ်လို့ အာရက္ခပြည်သူတွေက ဆိုကြပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် အရပ်ဖက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍလည်းအရေးပါသ လို အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်ခွင့်၊ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်တွေလည်းအရေးကြီးတယ်လို့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ဆိုကြပါတယ်။
အာရက္ခပြည်သူ့တော်လှန်ရေးအစိုးရမှာအမျိုးသမီးတွေအတွက် မူဝါဒတွေရှိသင့်တယ်လို့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဆိုကြပါတယ်။
“အမျိုးသမီးတွေကို စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်တင်မှုအခန်းကဏ္ဍတွေကို လုပ်ပေးရမယ်လို့မြင်ပါတယ်။အမျိုးသမီးတွေဖက်ကလည်း စွမ်းဆောင်ရည်တွေ ဖြည့်တင်ရပါမယ်။ ULA/AAကပေါ်လစီတွေထားပြီးတော့ ဒါတွေကိုလည်းလုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။ တချို့လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေမှာဆိုရင် ဂျန်ဒါပိုလစီတွေ၊အမျိုးသမီးရေးရာမူဝါဒတွေကို အများကြီးထုတ်နေပါတယ်။အဲဒါတွေကိုလည်းထုတ်ဖို့လိုပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေကို စစ်ပွဲတွေမှာကာကွယ်ခြင်းဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေကိုလည်းလေးစားလိုက်နာဖို့လိုပါတယ်။” လို့အမျိုးသမီးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်တဦးက Border News Agency ကို ပြောပါတယ်။
စစ်မက်ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာဒေသတွေရှိ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ငြိမ်းချမ်းရေး၊လုံခြုံ ရေးကို အထူးအလေးထားတဲ့ပထမဆုံးဆုံးဖြတ်ချက်တခုကိုကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေက ၂၀၀၀ပြည့်နှစ်၊အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့ကအတည်ပြုဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါတယ်။
အဲဒီကမ္ဘာ့ကုလဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ် ၁၃၂၅ (UNSCR 1325) မှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ကိုယ်စားပြုပါဝင်မှု (Participation) ၊အမျိုးသမီးတွေနဲ့ကလေးသူငယ်တွေကို အကာအကွယ်ပေးခြင်း (Protection) ၊ကြိုတင်တာဆီးခြင်း(Prevention)၊ ကယ်ဆယ်ရေးနဲ့ပြည်လည်ထူထောင်ရေး (Relief and Recovery) စတဲ့ အချက်တွေပါဝင်ပါတယ်။
အဲဒီအချက်တွေကိုကုလသမဂ္ဂလုံ ခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ မြန်မာ နိုင်ငံကလည်း လိုက်နာအကောင်အထည်ဖော်ရန်တာဝန်ရှိနေပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် အာရက္ခပြည်သူ့တော်လှန်ရေးအစိုးရမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေအတွက်ဥပဒေတွေ၊ မူဝါဒတွေရှိသင့်သလိုဥပဒေအရအကာအကွယ်ပေးမှုတွေ၊ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့နေရာတွေမှာထိပါဝင်ခွင့်ပြုသင့်တယ်လို့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဆိုကြပါတယ်။
“ကျား မရေးရာ တန်းတူညီမျှမူနဲ့ပတ်သက်လို့ပါတီ၊လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းအားလုံးမှာ အမျိုးသမီးအနည်းဆုံးသုံးဆယ်ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ဖို့အတွက် ကျမတို့ဆက်တိုင်းလုပ်လာခဲ့ပါတယ်။ပူးပေါင်းပါဝင်မှုဟာ အရေအတွက်အားဖြင့်ပါဝင်တာမဟုတ်ပဲ အဲဒီပါဝင်နှုန်းအမျိုးသမီးရာတယောက်ချင်းစီဟာ အရည် အချင်းရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေဖြစ်ဖို့ သူတို့ကို စွမ်းရည်မြင့်တင်ပေးရင်းနဲ့ သူတို့အတွေးအမြင်သဘောထား စိတ်ခံစားချက်တွေကို ပွင့်ပွင့်လင့်လင့် ပါဝင်ဆွေးနွေးတိုင် ပင်လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက်ပါ။နောက်ဆုံးအဆင့် အမျိုသမီးဖြစ်တာကြောင့်ဆုံး ဖြတ်ချက်မချနိုင်ဆိုတာမျိုးမဟုတ်ပဲ ဆုံးဖြတ်ချက်ချနိုင်မယ့်အမျိုးသမီးတွေပါဝင်နိုင်ရမယ်ဆိုပြီး တောင်းဆိုလာတာတွေရှိပါတယ်။” လို့ ရခိုင့်ရှေ့ ဆောင်အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ရဲ့ဥက္ကဌစောစံငြိမ်းသူက Border News Agency ကို ပြောပါတယ်။
အာရက္ခအဆုံးအဖြတ်စစ်ပွဲမှာ အာရက္ခတပ်တော်ဟာ ပလက်ဝဒေသအပါ အဝင် မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်၊ ရသေ့တောင်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြား၊ မြေပုံ၊ ပေါက်တော၊ ရမ်းဗြဲ၊ သံတွဲ၊ တောင်ကုတ်၊ အမ်း၊ ဂွမြို့ နယ်တွေကို အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားပြီဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီနေရာအားလုံးမှာ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တ ရားတွေဖော်ဆောင်နေပေမယ့် အမျိုး သမီးတွေ ဘေးကင်းလုံခြုံရေးအပါအဝင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေလ ည်း လိုအပ်ချက်တွေရှိနေသေးတယ်လို့ အာရက္ခပြည်သူတွေက ဆိုကြပါတယ်။
အာရက္ခပြည်သူ့တော်လှန်ရေးအစိုးရမှာအမျိုးသမီးတွေပါဝင်ဆောင်ရွက်နေကြပေမယ့်အမျိုးသမီးတွေဟာ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့နေရာတွေအပါအဝင် အမျိုး သမီးတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍတွေနည်းနေသေးတယ်လို့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဆိုကြပါတယ်။
“အမျိုးသမီးအခန်းဏ္ဍတွေကတော့ နည်းနေသေးပါတယ်။ဒါပေမယ့်လည်း တချို့အနည်းစုက ပါဝင်နေကြပါတယ်။ဗဟိုအုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းတွေ၊စစ်ရေးဦးဆောင်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ နေရာတွေမှာမရှိကြပါဘူး။ ဒီတိုင်းနည်းနေသေးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။” လို့ ရခိုင်အမျိုးသမီးအဖွဲ့ခေါင်ဆောင်တဦးက Border News Agency သို့ ပြောပါတယ်။
အာရက္ခအဆုံးအဖြတ်စစ်ပွဲစတင်တဲ့နေ့ကစပြီး စစ်ကောင်စီတပ်က အာရက္ခဒေသရှိကုန်းလမ်း၊ရေလမ်းအားလုံးကို ပိတ်ဆို့ကန့်သတ်ထားသလို နိုင်ငံတ ကာလူသာချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအကူအညီပေးရေးအဖွဲ့တွေကိုလည်း တားဆီးကန့်သတ်ထားပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်အမျိုးသမီးတွေအပါအဝင် အာရက္ခပြည်သူ့အမျိုး သမီးတွေဟာ စားဝတ်နေရေး၊ကျန်းမာရေး၊ဘေးကင်းလုံခြုံရေးဆိုင်ရာအခ က်အခဲစိန်ခေါ်မှုတွေကိုရင်ဆိုင်ကြုံ တွေ့နေကြရတယ်လို့ အာရက္ခပြည်သူတွေက ဆိုကြပါတယ်။
အဲဒီအပြင်စစ်ဘေးရှောင်အမျိုးသမီးတွေဟာဘေးကင်းလုံခြုံကင်းမဲ့တဲ့သစ် ခက်မိုးတဲနေထိုင်နေကြရသလိုတွေမှာအမိုးမကာမဲ့အိမ်တွေ၊ရေချိုးနေရာတွေကိုအသုံးပြုနေကြရတယ်လို့လည်းအရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ဆိုကြပါတယ်။
နောက်ပြီး အမျိုးသမီးလစဥ်သုံးပစ္စည်းတွေလည်းမလုံလောက်ကြသလို လုံ လောက်တဲ့ဆေးဝါးတွေ၊ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုတွေလည်းမရကြဘူးလို့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့အာရက္ခပြည်သူတွေက ဆိုကြပါတယ်။
